(Abdulhakim Idris)
Salman Rüşdi’yi ‘şeytan ayetleri’ kitabı için idama mahkum eden, Hz. Peygamber’e hakaret eden karikatürler için diplomatik ilişkileri askıya alan Müslüman ülkeleri, konu Doğu Türkistan olunca üç maymunu oynamaya devam etti. Sadece ve sadece çocuğuna Kur’an-ı Kerim’i öğrettiği için içeri atılan babaya ses çıkarmayan, Çin’in Yüce Kitabı kendi amaçları uğruna yeniden yazmaya kalkmasını görmeyen, Namaz kılmayı suç sayan yönetime ‘ne yapıyorsun’ diyemeyen Müslüman liderler, Kızıl dikta ile iş birliklerinde hız kesmedi. Ne acı ki Müslüman bir milletin yok edilmesine itiraz eden, camilerin yok edilmesini ortaya çıkaran Batılı ülkeler ve araştırma kuruluşları oldu. Avustralya Stratejik Politikalar Enstitüsü’nün yayınladığı son araştırma, Doğu Türkistan’da Komünist diktanın 16 bin camiye hasar verdiğini bunun 8 bin 500’ünün tamamen yok edildiğini ortaya çıkardı.
Çin Komünist Partisi’nin Müslüman Uygurlar, Kazaklar ve diğer Türk topluluklarına yönelik soykırımını araştıran ASPI’nin yayınladığı son raporda nazilerden ilham alınarak kurulan toplama kamplarının son sürat inşa edildiği ortaya çıktı. Komünist dikta sadece son üç yılda yeni 380 kamp yaptı. Aynı raporda bir başka acı gerçeğe daha parmak basıldı. Doğu Türkistan topraklarında İslamiyet’in izleri geri dönemeyecek şekilde silinmeye başlandı. Araştırmada 16 bin camiye hasar verildiği bunun 8 bin 500’ünün tamamen yok edildiği görüldü.
ASPI raporu Doğu Türkistan Bilgi Projesi (Xinjiang Data Project) olarak internete konuldu. New York Times gazetesi de konuyu sayfalarına taşıdı. Yayınlanan araştırmada, camiler kadar türbelerin de zarar gördüğü tespit edildi. Müslüman Uygurların yılın belli dönemlerinde ziyaret ettiği ve çeşitli etkinlikler yaptığı kültürlerini canlı tuttukları türbeler ve onların müştemilatları yok edildi. Komünis Dikta uzun bir süredir bu tür kültürel ve dini etkinliklerin yapılmasına izin vermiyordu. Bu etkinliklerin gerçekleştiği İmam Asım türbesi ve onun müştemilatının yok edilmesi de uydu görüntüleri ile tespit edildi. 2011 yılının Mayıs ayındaki uydu görüntülerinde binalar ve duvarlar yer alırken bu yılki uydu görüntülerinde binalardan iz kalmadığı sadece ağaçların olduğu belirlendi.
Raporda şehir ve ilçe merkezlerinde yer alan camilerin de minarelerinin uçlarındaki hilallerin söküldüğü ve camilerin kapatıldığı da kayıtlara geçti. New York Timesi gazetesinin 2017 yılında Hoten’de yaptığı inceleme de şehirdeki birçok cami ortadan kaldırıldı. Merkez cami ise sembolik olarak açık tutuldu ve sadece Cuma namazları için çok az sayıda kişinin gitmesine izin verildi. Kaşgar’da ise şehir merkezindeki camilerin tamamı kapalı. Hatta orada bir cami bara dahi dönüştürüldü.
Araştırmayı yapanlardan Nathan Ruser “Kültür devriminden buyana görülmemiş şekilde bir yıkım gerçekleştiriliyor” dedi. Raporu inceleyen Londra Üniversitesi Uygur müziği ve kültürü uzmanı Rachel Harris, “Burada gördüğümüz şey Uygur halkının mirası ve bu toprakların mirası olan yerlerin kasıtlı olarak yok edilmesidir” değerlendirmesini yaptı. İslam dünyası yöneticilerinin ise bu duruma nasıl bir tepki vereceği merak konusu haline geldi.
