(Derleyen Abdulhakim Idris)
Uygurlar ve diğer Müslüman Türk topluluklarına karşı soykırım uygulayan Çin Komünist Partisi’nin işlediği bu zulümlerin hesabını vermesi için önemli bir adım atıldı. Dünya Uygur Kongresi’nin başlattığı girişim neticesinde Londra Kamu Mahkemesi’nde Doğu Türkistan’daki soykırım davası açıldı. Amerika’nın ilan ettiği yaptırımlardan sonra İngiltere’de böyle bir adım atılması Çin’in işlediği suçların hesabını vermesi açısından kritik adım olarak değerlendirildi. Komünist Parti yönetiminin hesap vermesi için diğer ülkelerden de benzer adımları atılması gerektiği vurgulandı.
Dünya Uygur Kurultayı, Yugoslayva Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic’in Bosna savaşı nedeniyle Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanmasına öncülük eden Avukat Geoffrey Nice’den Uygur halkının maruz kaldığı soykırımın araştırılmasını istedi. Avukat Nice, araştırmalarını tamamladıktan sonra Londra Kamu Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme de başvuruyu kabul etti. Duruşmaların gelecek yılın ilk aylarında yapılacağı kaydedildi. Konuyu gündeme getiren Associated Press’in haberine göre bu adım Çin’in hak ihlallerinden sorumlu tutmaya yönelik ciddi bir girişim olacak. Komünist Parti’nin işlediği suçlar, soykırım mağdurlarının tanıklıkları ve delillerle birlikte gözler önüne serilecek.
Soykırıma ilk defa mahkeme süreci başlatılırken, mahkemeye hazırlık için bütün delillerin toplanması ve mağdurların tanıklıklarının devam ettiği kaydedildi. Yeni kanıtlar arasında toplama kampları arasında daha önceden güvenlik görevlisi olarak çalışanların da yer alacağı belirtildi. Avukat Nice şu ana kadar en güçlü deliller olarak mahkumiyetler ve zorla kısırlaştırmanın öne çıktığını kaydetti.
Çin Komünist Partisi’nin Uygur neslini yok etmek için sistematik olarak uyguladığı zorla kısırlaştırma programına dair geçen günlerde Araştırmacı Adrian Zen tarafından ayrıntılı bir rapor yayınlanmıştı. Raporda Pekin Hükümeti’nin insan haklarına aykırı bir şekilde ve soykırım suçu kapsamında değerlendirilebilecek yöntemleri uyguladığı ortaya konulmuştu. Uluslararası medyada yer alan bütün haberlere, canlı tanıkların anlatımlarına ve gizli devlet belgelerine rağmen Çin yönetimi, Doğu Türkistan’da Uygurlara yaptığı baskıları inkar etmişti.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, Çin tarafından tanınmasa da İngiltere’deki davanın oraya taşınacak olmasının büyük etkisi olacağı belirtildi. Nitekim, Colorado Üniversitesi’nden Darren Byler de bugüne kadar yaşananların ayrıntılı bir şekilde hukuki anlamda hesaba çekileceğini kaydetti. Byler, “Bugüne kadar Uygurlara ve Kazaklara olanlara dünyanın tepkisi ABD’nin tek taraflı adımları ile sınırlı kaldı. Amerika dışından yürütülen bağımsız bir soruşturma, gelişmelere yeni bir bakış açısı getirecektir” değerlendirmesini yaptı.
Komünist Parti’nin soykırım hesabını vermesinin diğer ülkelerin de benzer atması durumunda daha etkin bir şekilde gerçekleştirileceği bu dava ile bir kez daha ortaya konuldu.
