Uerkesh Davlet

Wu’er Kaixi olarak da bilinen Uygur uyruklu Uerkesh Davlet Bey, 1968 yılında Çin’in Pekin şehrinde doğdu.

Nisan 1989’da, Pekin Normal Üniversitesi’nde bir öğrenciyken, Bay Davlet, Pekin’de demokrasi ve özgürlük için dünyayı harekete geçiren bir öğrenci hareketini başlatmada etkili oldu. Davlet Bey, Tiananmen Öğrenci Hareketi olarak bilinen ve 4 Haziran’da Çin hükümetinin acımasızca bastırılmasıyla sona eren hareket boyunca etkili öğrenci liderlerilik rolünü sürdürdü. Baskılardan önce Çin Başbakanı Li Peng ile yaptığı ateşli görüşme, Çin ve dünya çapındaki televizyonlarda izlendi ve bu, Bay Davlet’i Çin’de bilinen bir isim ve uluslararası alanda temsili bir öğrenci lideri yaptı.

4 Haziran katliamından sonra, Bay Davlet, Çin’in en çok aranan 21 öğrenci lideri listesinde 2. sırada yer aldı. Çin ve Hong Kong’daki sempatizanların yardımıyla Çin’den kaçarak Hong Kong üzerinden Fransa’ya sığındı ve orada sığınma hakkı kazandı. Paris’te Bay Davlet ve sürgündeki meslektaşları, başkan yardımcılığına seçildiği Demokratik Çin Federasyonu’nu (FDC) kurdu. Çin’den kaçtıktan sonra Fransa, Amerika Birleşik Devletleri ve Tayvan’da yaşadı ve bugün ikametgahı olarak Tayvan’da aynı amaç için çabalarını sürdürüyor.

2009 yılında, katliamdan 20 yıl sonra, Tiananmen’deki rolü nedeniyle hala Çin’de en çok aranan ikinci kişi olmaktadır. 3 Haziran’da Bay Davlet, teslim olmak ve mahkemede Çinli yetkililerle yüzleşmek amacıyla Çin anakarasına transit yapmak üzere Macao’ya geldi. Bay Davlet deklarasyonunda, “Tiananmen meydanındaki öğrenciler bir diyalog çağrısında bulunmuştur ve hala gerçekleşmesini beklemektedir. Ben bunu tekrar çağırıyorum ve mahkemede olması gerekse bile Çin otoritesiyle diyalogta bulunmak isterim.” Makao yetkilileri Bay Davletin girişini reddettiler ve onu Tayvan’a sınır dışı ettiler.

4 Haziran 2010’da Bay Davlet, Japonya üzerinden Çin’e geri dönmek için başka bir girişimde bulundu ve bu başarısız olunca, kendisini Çin rejimine teslim etmek için Tokyo’daki Çin büyükelçiliğine girmeye çalıştı. Japon makamları tarafından tutuklanan Bay Davlet iki gün sonra herhangi bir suçlama olmaksızın serbest bırakıldı.

Sonraki yıllarda Washington DC ve Hong Kong’da iki teslim girişimi daha yapıtı ve Çin makamları tarafından tekrar reddedildi.

Kasım 2020’de Bay Davlet, Tayvan Parlamento İnsan Hakları Komisyonunun Genel Sekreter Yardımcısı olarak atandı.

Bay Davlet, uluslararası ve Tayvan sivil toplumunun aktif bir üyesidir. O şimdi Çin’de Demokrasi için Tayvan Derneği’nin başkanı olarak görev yapıyor. Ayrıca Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) organizasyonunun Emeritus Kurulu’nda yer almakta ve RSF’in danışma kurulu başkan yardımcısı, Uygur Hareketi’nin Onursal Başkanı ve Almanya merkezli İlham Tohti Enstitüsü’nün Onursal Başkanı olarak görev yapmaktadır.

Bay Davlet aynı zamanda ünlü bir siyasi yorumcudur. Hem İngilizce hem de Çince dillerinde çok sayıda siyasi makaleler yazmıştır ve New York Times, Washington Post, Wallstreet Journal, The Guardian, CNN, Far Eastern Economic Review ve birçok ana akım Çince gazete ve dergi dahil olmak üzere birçok uluslararası medya kuruluşunda yayınlamıştır. “Çin Olimpiyat Ruhlarıyla Alay Ediyor” adlı makalesi, İnsan Hakları Basın Ödülleri Özel Liyakat Ödülü’nü kazanmıştır.

Bay Davlet, Tayvan’da radyo ve TV programlarına sunuculuk yaptı. Köşe yazıları ve politik analitik programda düzenli olarak yer alması, onu ülkede bir kanaat önderi yaptı.

Bay Davlet, 2013 yılında Çince olarak Özgürlük İçin Teslim adlı kitabını yayınladı.

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
WhatsApp