جەۋھەر ئىلھام بىلەن سۆھبەت

جەۋھەر ئىلھام 1994-يىلى 7-ئاينىڭ 1-كۈنى بېيجىڭدا تۇغۇلغان. باشلانغۇچ، تولۇقسز ۋە تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپلەرنى بېيجىڭدا ئوقۇغان. ئۇ ئەسلىدە 2013-يىلى دادىسى ئىلھام توختىنىڭ ئىندىئانا ئۇنىۋىرسىتېتىدا زىيارەتچى ئوقۇتقۇچى بولۇشقا تەكلىپ قىلىنىشى سەۋەبلىك دادىسى بىلەن بىللە ئامېرىكاغا كەلمەكچى بولغان، لېكىن دادىسىنىڭ چىگرادىن ئۆتكۈزۈلمەسلىكى سەۋەبىدىن ئۆزى يالغۇز ئامېرىكاغا كەلگەن.

ئىككى يىل ئىندىئانا ئۇنۋېرسىتىتنىڭ تىل كۇرسىدا ئىنگىلىز تىلى ئۆگەنگەندىن كىيىن، 2016-يىلى سىياسىي پەنلەر كەسپى بويىچە رەسمىي ئالىي مەكتەپ ئوقۇشىنى باشلىغان. كېيىنچە شۇ ئۇنىۋېرسىتېتنىڭ يېقىن-شەرق مەدەنىيەت ۋە تىل تەتقىقات بۆلۈمىدە ئەرەب تىلى بويىچە دەرس ئىلىشقا باشلىغان. ئۇ يەنە ئۆزىنىڭ ئانا تىلىنى تېخىمۇ مۇكەممەللەشتۈرۈش ئۈچۈن ئىندىئانا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ مەركىزىي ياۋرو-ئاسىيا تەتقىقاتى بۆلۈمىدە ئۇيغۇر تىلى يىزىش-ئوقۇش بويىچە دەرس ئالغان. 2019-يىلى ئوقۇش پۈتتۈرۈپ، سىياسى پەنلەر، يېقىن-شەرق مەدەنىيەت ۋە تىل تەتقىقاتى ۋە مەركىزىي ياۋرو-ئاسىيا تەتقىقاتى بويىچە بىرلا ۋاقىتتا باكلاۋېرلىق ئۇنۋانى ئالغان. ئۇ ئىندىئانا ئۇنۋېرسىتىتىدىكى ئوقۇشىنى تاماملىغاندىن كىيىن، 2020-يىلىدىن باشلاپ مەركىزى ۋاشىنگتوندىكى ئىشچىلار ھوقۇقى بىرلەشمىسى (Worker Rights Consortium) دە خىزمەتكە باشلىغان. ئۇ ھازىر مەزكۇر بىرلەشمىدە مەجبۇرىي ئەمگەك تۈرىنىڭ ماسلاشتۇرغۇچىسى بولۇپ ئىشلىمەكتە.

جەۋھەرنىڭ دادىسى، بېيجىڭدىكى مەركىزىي مىللەتلەر ئۇنىۋىرسىتېتىنىڭ ئىقتىساد پەنلىرى دوتسېنتى ئىلھام توختى ئەينى ۋاقىتتا ئۇيغۇرلارنىڭ قانۇنىي ھەق-ھوقۇقلىرىنى تەلەپ قىلىش، ئۇيغۇرلار بىلەن خىتايلار ئوتتۇرىسىدىكى دىيالوگنى ئىلگىرى سۈرۈشنى مەقسەت قىلىپ، ئۇيغۇرچە ۋە خىتايچە «ئۇيغۇر بىز» تورىنى تەسىس قىلغان ئىدى. ئۇ 2004-يىلىدىن باشلاپ «ئۇيغۇر بىز» تورىدا ماقالە ئېلان قىلىش، نۇتۇق سۆزلەش يوللىرى ئارقىلىق ئۇيغۇرلارنىڭ خىتاي پۇقراسى بولۇش سالاھىيىتى بىلەن خىتايلار بىلەن باراۋەر ھەق-ھوقۇقلارغا ساھىب ئىكەنلىكىنى، خىتاينىڭ مىللىي تېرىتورىيەلىك ئاپتونومىيە قانۇنىدا بەلگىلەنگەن ھەق-ھوقۇقلىرىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشنى تەلەپ قىلغان. خىتاي تورداشلارمۇ بۇ تور بەتتە ئاكتىپ پىكىر بايان قىلىدىغان بىر ۋەزىيەت شەكىللەنگەن. 2008-يىلى خىتايدا ئۆتكۈزۈلگەن ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسى ۋە 2009-يىلىدىكى «5-ئىيۇل قىرغىنچىلىقى» مەزگىلىدە ئۇ تۈرلۈك يوللار ئارقىلىق ئۇيغۇرلار دۇچ كېلىۋاتقان زۇلۇم ۋە ھەقسىزلىقنى دۇنياغا ئاڭلاتقان. ئىلھام توختى 2014-يىلى15-يانۋار كۈنى بېيجىڭدىكى ئۆيىدىن تۇتقۇن قىلىنىپ، ئارىدىن توققۇز ئاي ئۆتكەندىن كېيىن، يەنى 23-سېنتەبىر كۈنى ئۈرۈمچىدىكى ئوتتۇرا سوت تەرىپىدىن «دۆلەتنى پارچىلاشقا قۇتراتقۇلۇق قىلىش» جىنايىتى بىلەن مۇددەتسىز قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغان.

جەۋھەر ئىلھام دادىسى تۇتۇلۇپ كەتكەندىن كېيىن، خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى ۋە ئامېرىكا باشچىلىقىدىكى دېموكراتىك دۆلەتلەردىن دادىسىنى قۇتقۇزۇشقا ياردەم قىلىشنى تەلەپ قىلغان. بۇ جەرياندا «بىر ئۇيغۇر قىزنىڭ دادىسىنى قۇتقۇزۇش كۈرىشى» ناملىق كىتابنى يازغان.

2014-يىللىرى ئاشكارا ۋە يوشۇرۇن داۋام قىلغان ئۇيغۇر زىيالىيلىرىنى تۇتۇش ھەرىكىتى 2016-يىللىرى يۇقىرى پەللىگە چىققاندىن كېيىن جەۋھەر ئىلھام، دادىسى ئىلھام توختىنىڭ ئەركىنلىككە چىقىشى ئۈچۈن ئىلىپ بارغان پائالىيەتلىرىنى دادىسىغا ئوخشاش خىتاينىڭ تۈرمىسىدە يېتىۋاتقان مىليونلىغان دادىلارنىڭ ئەركىنلىككە چىقىشى ئۈچۈن تېخىمۇ كۈچلۈك شەكىلدە داۋام قىلغان. ئۇ بۇ جەرياندا ئامېرىكانىڭ سابىق پرېزىدىنتى دونالد تىرامپ، سابىق تاشقى ئىشلار مىنىستىرى مايك پومپېيو قاتارلىق نۇرغۇن يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت رەھبەرلىرى، سىياسىيونلار بىلەن كۆرۈشكەن.

ئۇنىڭ دادىسى ئىلھام توختى ۋە ئۇيغۇرلار دۇچ كىلىۋاتقان ئېغىر زۇلۇملار ھەققىدە يازغان «مەن مۇشۇنداق قىلىشقا مەجبۇر» ناملىق ئىككىنچى كىتابى نەشىردىن چىقىش ئالدىدا تۇرماقتا.

تۆۋەندە جەۋھەر ئىلھام بىلەن ئۆتكۈزگەن سۆھبىتىمىز دىققىتىڭلاردا بولىدۇ.

خەۋەر مەنبەسى: ئەركىن ئاسىيا

Share

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp

Campaign for Uyhgurs

We defend the human rights of uyghur people and the free world by exposing and confronting the chinese government's genocide, and empowering uyghur women and youth in the diaspora.

مۇستەبىتلەر ۋە كوممۇنىستلارنىڭ زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغانلارنى خاتىرىلەش

مۇستەبىتلەر ۋە كوممۇنىستلارنىڭ زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغانلارنى خاتىرىلەش ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى رۇشەن ئابباس خانىم ۋە ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشىنىڭ دىرېكتورى ئۆمەر قاناتلار كوممۇنىزىم قۇربانلىرى خاتىرە فوندى جەمىيىتى ئۇيۇشتۇرغان دۆلەت

خىتاينىڭ ياۋروپا ئىتتىپاقىغا قويغان جازالىرىنى بىكار قىلىش ھىلىسى

خىتاينىڭ ياۋروپا ئىتتىپاقىغا قويغان جازالىرىنى بىكار قىلىش ھىلىسى 2021-يىلى ياۋروپا ئىتتىپاقى ئۇيغۇر ئىرقىي قىرغىنچىلىقى بىلەن ئالاقىدار بولغان خىتاينىڭ بىرقىسىم ئەمەلدارلىرىغا ۋە خىتاينىڭ ئىشلەپچىقىرىش قۇرۇلۇش بىڭتۇئەنىگە جازا يۈرگۈزگەن ئىدى.

رۇشەن ئابباس خانىم بوستون كاسپىرسېن ئوقۇغۇچىلار مەركىزىدە

رۇشەن ئابباس خانىم بوستون كاسپىرسېن ئوقۇغۇچىلار مەركىزىدە ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى رۇشەن ئابباس خانىم 23-ئاپرىل بوستون كاسپىرسېن ئوقۇغۇچىلار مەركىزىدە دېننىس كۋوك ۋە دوكتۇر لوبساڭ سانگاي بىلەن بىرگە خىتاينىڭ

ئەركىن ئاسىيا رادىئوسىنىڭ خىزمىتى ئەسلىگە كېلىشى مۈمكىن

ئەركىن ئاسىيا رادىئوسىنىڭ خىزمىتى ئەسلىگە كېلىشى مۈمكىن 22-ئاپرىل كولۇمبىيە رايونلۇق سوت مەھكىمىسى RFA ۋە ئامېرىكا ئاۋازىنىڭ ئەسلىگە كېلىشى ھەققىدە ھۆكۈم چىقىرىپ، بۇ ئاخبارات ئورگانلىرىنىڭ قانۇن بويىچە ئىشەنچىلىك خەۋەرلەر

خەلقارا دىنىي ئەركىنلىك يىغىنىدا ئۇيغۇر ئىرقىي قىرغىنچىلىقىنىڭ دەلىللىرى ئوتتۇرىغا قويۇلدى

22-ئاپرىل ۋاشىنگتوندا ئۆتكۈزۈلگەن خەلقارا دىنىي ئەركىنلىك يۇمۇلاق ئۈستەل سۆھبەت يىغىنىغا ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى رۇشەن ئابباس خانىم ۋە ئۇيغۇر تەتقىقات مەركىزىنىڭ دىرېكتورى ئابدۇلھاكىم ئىدرىسلارمۇ قاتنىشىپ، خىتاي مۇستەبىت ھاكىمىيىتىنىڭ

ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسىدە

ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى رۇشەن ئابباس خانىم، تەشكىلاتنىڭ تەشۋىقات ۋە ئالاقە ئىشلىرى دىرېكتورى سابرىنا سوھائىل، ئۇيغۇر تەتقىقات مەركىزىنىڭ دىرېكتورى ئابدۇلھاكىم ئىدرىسلار 17-ئاپرىل ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسىدە ئۇيغۇرلارنىڭ نۆۋەتتىكى ۋەزىيىتىدىن

ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى رۇشەن ئابباس خانىم ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسىدە

ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى رۇشەن ئابباس خانىم 16-ئاپرىل ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسىدە ئۇيغۇرلارنىڭ كىشىلىك ھەق-ھوقۇقلىرىنى قوغداش، خىتاينىڭ ئۇيغۇر ئىرقىي قىرغىنچىلىقى ۋە دۆلەت ھالقىغان باستۇرۇشلىرىغا قارشى تۇرۇشنى مەزمۇن قىلغان ناھايىتى

رۇشەن ئابباس خانىمنىڭ مىللەت سۈپىتىدە يوقىتىلىۋاتقان ئۇيغۇرلار ھەققىدىكى بايانلىرى

رۇشەن ئابباس خانىمنىڭ مىللەت سۈپىتىدە يوقىتىلىۋاتقان ئۇيغۇرلار ھەققىدىكى بايانلىرى رۇشەن ئابباس خانىمنىڭ شەرقىي تۈركىستاندىكى زۇلۇملار توغرىسىدىكى بايانلىرى كىشىلىك ھوقۇق فوندى جەمىيىتىنىڭ <مالىيە ئەركىنلىكى دوكلاتى>دا ئوتتۇرىغا قويۇلغان. كىشىلىك ھوقۇق